Wykłady Czwartkowe

16 maja
Surrealistyczne mity / Hanna Doroszuk
W polskiej sztuce polskiej ostatniego stulecia odnaleźć można wiele oznak surrealizmu. Prace Jerzego Kujawskiego, Zbigniewa Makowskiego czy Erny Rosenstein są jednymi w wielu dowodów na to, jak dalekie kręgi zatoczyły wpływy teorii André Bretona. Im właśnie poświęcona jest wystawa „Surrealizm. Inne mity”. Podczas wykładu wprowadzającego do wystawy jej kuratorka opowie m.in. o tym, jakie aspekty francuskiego surrealizmu zdobyły największą popularność w sztuce polskiej, jak przebiegały międzynarodowe kontakty artystyczne oraz czym dla surrealistów były mity. Będzie to także okazja do zapoznania się bliżej z procesem tworzenia ekspozycji i wyzwaniami stojącymi na drodze tego przedsięwzięcia.
Wejściówki dostępne od 14 maja.

Hanna Doroszuk – historyczka sztuki, kuratorka, absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego (studia ze specjalizacją kuratorską). Pod kierownictwem dr hab. Iwony Luby na Uniwersytecie Warszawskim przygotowuje rozprawę doktorską dotyczącą projektowania wystaw w Polsce w latach 1945–1954. Zajmuje się sztuką nowoczesną, szczególnie lat 40. oraz 50. i współczesną oraz historią wystawiennictwa. Z Muzeum Narodowym w Warszawie związana od 2016 roku.

23 maja
Hans Bellmer – anagramy ciała / Natalia Kruszyna
Między wyparciem a skandalem błąka się recepcja twórczości najsłynniejszego w kręgu sztuki katowiczanina Hansa Bellmera (1902 Katowice – 1975 Paryż). Artysta twierdził, że ciało podobne jest do zdania, które pragnie, abyśmy rozłożyli je na poszczególne wyrazy i za pomocą kolejnych, mnożonych w nieskończoność anagramów odkryli na nowo jego prawdziwy sens. Ten prawdziwy sens czyli to, co twórca mówi o najskrytszych, najbardziej intymnych pragnieniach i lękach człowieka – przeraża jednak. Niepokoi głębia zmysłowych odczuć, drażni zarówno piękno, jak i nędza ludzkiego ciała. Mimo upływu lat dzieło Bellmera nie pozwala o sobie zapomnieć, wciąż jest aktualne i przywoływane w kolejnych interpretacjach naukowych, kuratorskich i artystycznych na całym świecie.
Wejściówki dostępne od 21 maja.

Natalia Kruszyna – historyczka sztuki, muzeolożka i aktorka. Prowadzi popularne wykłady o sztuce, organizuje wystawy, pisze o plastyce. Pracuje w Muzeum Historii Katowic, gdzie m.in. opiekuje się witkacowską kolekcją „Asymetrycznej Damy” oraz tworzy jedyną w Polsce kolekcję prac Hansa Bellmera. Współpracuje z Instytutem Witkacego z Warszawy. Ostatnio objęła kuratorską opieką Galerię Teatru Korez.

6 czerwca
Czym surrealizm różni się od innych awangard? / Agnieszka Taborska

Wykład będzie dotyczył „odkrycia” surrealizmu w latach 90. ubiegłego wieku. Odejście wielu wybitnych surrealistek wywołało wówczas potrzebę organizowania wystaw i publikacji o sztuce bardzo różnej od obrazów Dalego czy Magritte’a. W serii wielkich wystaw, obok malarstwa i rzeźby pokazano fotografie, przedmioty, rysunki i kolaże. Nowe stulecie przyniosło „odkrycie” międzynarodowego surrealizmu, równie inspirującego w Egipcie, jak we Francji. Ostatnie 30 lat niezbicie dowiodło, że Surrealizm nie jest ani stylem, ani filozofią, lecz stanem ducha (Wilhelm Freddie)..
Wejściówki dostępne od 4 czerwca.

Agnieszka Taborska – pisarka, historyczka sztuki, tłumaczka (m.in. Gisèle Prassinos, Leonory Carrington i Rolanda Topora). Pasjonatka surrealizmu. Opublikowała ponad 20 książek, których część ukazała się po angielsku, francusku, niemiecku, hiszpańsku, słowacku, japońsku i koreańsku. O surrealizmie pisała między innymi w: Spiskowcy wyobraźni. Surrealizm (2007, 2013), Paryż surrealistyczny. Notes (2017) i Świat zwariował. Poradnik surrealistyczny. Jak przeżyć (2021). Od 1989 dzieli czas między Warszawą a Providence, USA, gdzie wykłada w Rhode Island School of Design.

13 czerwca
Nie tylko kapelusz-but: związki mody z surrealizmem / Magdalena Bialic

Tak się szczęśliwie złożyło, że prawie wszystkie kierunki sztuki nowoczesnej w pierwszych dekadach XX wieku odcisnęły swoje piętno na modzie. Nie inaczej było i w przypadku surrealizmu. Z oryginalnych pomysłów ,,nadrealistycznych” korzystali projektanci, chętnie współpracując z ich autorami (np. Elsa Schiaparelli z Salvadorem Dalim). Również sami artyści tworzyli surrealistyczne akcesoria i biżuterię, która była uzupełnieniem lub rozwinięciem ich malarskich poszukiwań. Wśród bohaterów wykładu poznamy nie tylko kultowy kapelusz-but, ale też inne surrealistyczne stroje, dodatki i biżuterię np.: torebkę-telefon czy sukienkę-szkielet.

Wejściówki dostępne od 18 czerwca.

Magdalena Bialic – kostiumolożka, historyczka sztuki i edukatorka. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka książek Koszulka z krokodylem. Czyli o historii strojów tenisowych (2022) oraz Syreny w trykotach. Historia dawnej mody kąpielowej w Polsce i nie tylko (2015). Jej zainteresowania badawcze obejmują historię mody, zjawisko anglomanii w XVIII wieku, historię portretu.

20 czerwca
Podciąć gardło słońcu. Dekolonialne surrealizmy z Karaibów / Dorota Jagoda Michalska

Wykład poświęcony jest roli, jaką odegrał surrealizm na obszarze Karaibów, poczynając od okresu międzywojennego aż do współczesności. Poczynając od lat 30. awangardowi twórcy, tacy jak Aimé Césaire, Wilfredo Lam i Frantz Fanon, zwrócili się w stronę języka surrealistycznego aby zdiagnozować realia karaibskiej nowoczesności, naznaczone przez doświadczenia kolonializmu i zdeterminowane przez głębokie egzystencjalne pęknięcie, wokół którego jest zbudowana czarna tożsamość. Szerszym tłem wykładu będą współczesne badania i projekty wystawiennicze poświęcone historiom globalnego surrealizmu i jego związkom z anty/de-kolonialnymi dążeniami politycznymi.
Wejściówki dostępne od 18 czerwca.

Dorota Jagoda Michalska – historyczka sztuki, krytyczka i kuratorka. Ukończyła Uniwersytet Warszawski i Courtauld Institute of Art w Londynie. W 2023 obroniła doktorat na Uniwersytecie Oxfordzkim poświęcony relacjom między polską sztuką nowoczesną a warunkami peryferyjnego kapitalizmu. Jej teksty ukazały się m.in. w e-flux, „Afterall”, „ArtMargins”, „Post. Moma”, a także w katalogach Biennale w Wenecji, Biennale w Pradze i Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Współredaktorka książki poświęconej sztuce i kolonialności w Europie Wschodniej, która ukaże się w wydawnictwie Routledge na początku 2025 roku.